POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE BESLENME

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE BESLENME

Tığba Altın

Gıda Mühendisi

Göktürk Diyetisyen

    Polikistik over sendromu (PCOS), dünyada üreme çağındaki kadınları %5-20 oranında etkileyen, hormonal ve metabolik anormalliklere yol açabilen endokrin bozukluktur.

  Polikistik over sendromu; hipofiz bezinden salgılanan LH ve FSH hormonlarının anormal şekilde üretilmesiyle ilişkilidir. Bu hormonal değişime bağlı olarak yumurtlama düzensizliği oluşur.  Menstruasyon (adet) döngüsü değişir veya gerçekleşmez (amenore). Yumurtalıklarda erkeklik hormonu olan testosteron ve androstenodion üretimi artar. Bu durum insülin direnci ile normal sınırlarda bulunmaması ile ilişkilidir.

Kadınların yaklaşık %7 si polikistik over sendromu ile mücadele etmektedir.

  Kadın vücudunda bulunan yumurtalıklar, regl döneminde döllenmeye hazır bir yumurta üretir. Bu yumurta gelişimini “folikül” adı verilen kesecikte tamamlar. Polikistik over sendromunda ise birçok yumurta aynı anda oluşur ve olgunlaşmaya çalışır. Fakat hiçbiri bunu başaramaz. Bu nedenle döllenme yeteneği olmayan bu yumurtalar ultrasonda kist şeklinde görülür.

  Polikistik Over sendromu; düzensiz menstrüasyon, polikistik overlar, hiperandrojenizm, karın bölgesi yağlanma, insülin direnci ve obezite ile karakterizedir. Ayrıca bireylerde hirşutizm denen kıllanma artışı, akne erkek tipi saç dökülmeleri ve üreme bozuklukları da görülebilmektedir. Bu sendrom aynı zamanda tip 2 diyabet, hipertansiyon, lipit bozuklukları,  meme ve  endometriyal kanser gibi hastalıkların da riskini artırmaktadır.

  Kadınların yaklaşık %7 si polikistik over sendromu ile mücadele etmektedir. Bu sendromu yaşayan kadınların %55’inde obezite görülmektedir. Ayrıca karın bölgesinde yağlanma, aşırı karbonhidrat tüketimi, kilo vermekte zorluklar, kan şekerinin düşmesi, yağlı cilt de sık olarak görülmektedir.

Beslenme alışkanlıkları  hastalığı önlemede ve tedavide etkin rol oynamaktadır.

  Polikistik over sendromun ilerleyen zamanlarında diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler problemler gibi sistemik-kronik hastalıklarla ilişkili olabildiğinden teşhis ve tedavisi oldukça önemlidir.

  Tedavide kilo kaybını sağlamak mensturasyon düzene girmesinde etkin olabilmektedir. Ayrıca insülin direncini kırmada önemlidir.

  Nedeni kesin olarak bilinmese de beslenme alışkanlıkları gibi çevresel etkenler hastalığı önlemede ve tedavide etkin rol oynamaktadır.

Polikistik Over Sendromu Beslenme Önerileri;

– Basit karbonhidratlı besinlerden kaçınarak, kompleks karbonhidratlar tüketilmelidir.

– Lif açısından zengin besinler tüketilmelidir.

– Düşük glisemik indeksli besinlere diyette yer verilmelidir.

– Doymuş ve trans yağ miktarını azaltarak omega-3 yağ asiti alımı arttırılmalıdır.

– D vitamini eksiklikleri önlenmelidir.

– Tam tahıllar, baklagiller, sebze ve meyvelerden yüksek lif alımı sağlanmalıdır.

– Beslenme şeklinin düzenlenmesinin yanında fiziksel aktivite arttırılmalıdır.

– Her öğün yeterli protein alınmalıdır.

– Kan şekerini sabit tutabilmek için 2-3 saatlik aralıklarla beslenilmelidir.