ÖĞÜN DÜZENİ VE KİŞİLERİN VERİMLİLİĞİNE ETKİLERİ

Öğün düzeni ile kişilerin verimliliğe etkisini incelediğimizde insanların genellikle günlük besinlerini 3 öğünde tüketmeye alışmış olduğunu biliyoruz . Bu düzen besinlerin sindirimi, emilimi, kanla hücrelere taşınıp yararlı hale gelmesi için uygundur. Esasında öğün aralıklarının ve öğünlerdeki besin öğeleri içeriklerinin dengeli olması daha uygundur. Fakat kişilerin yaşam şekilleri buna olanak sağlamayabilir. Günün ortalama 8 saati uykuda geçirilir. Bu sırada fiziksel aktivite olmadığından enerji harcaması yavaşlar. Akşam saatleri de genellikle dinlenme zamanlarıdır.

  Akşam öğünü için en uygun zaman en geç 19:00 civarıdır. Akşam ve gece saatleri fiziksel aktivitenin yavaşlaması sonucu enerji harcaması da azaldığından sindirilip kana emilen besin öğeleri adipoz dokuyu (yağ dokusu) arttırır. Bu da obezite risk faktörünü arttırır.

Öğün düzeni nde güne başlangıçta beslenme çok önemlidir. Yetişkinlerde kahvaltı zorunluluğu (kişinin yaşam rutinine göre değişkenlikler göstererek) yoktur, fakat güne başlarken sindirim sistemini de uyararak çiğ neme refleksini geliştirmek önemlidir. Güne bir avuç kuruyemişle başlamak dahi kişinin kahvaltısı olabilir. Bir önceki günün akşam yemeğinin yenip bitirildiği saat ile sabah ilk öğün arasında 11-12 saatli bir aralık vardır. Sindirilip kana gelen besin öğelerinin düzeyi düşmüştür. Beden açlık durumundadır. Bu durumda vücuda hiçbir besin almadan güne başlamak ilerleyen saatlerde kişinin verimini düşünebilir. Öğün düzeni ve verimlilikte en önemli nokta dikkattir. Dikkat beynin düzenli işlemesini gerektirir. Beyin işlevleri için gereksindiği enerjiyi kandaki kan şekeri denilen glikozdan sağlar. Glikoz düzeyi düşük olduğunda beyin enerjisini yeterince sağlayamaz. Bunun sonucu dikkat dağılır. Dikkatin dağılması, kişinin kendini belirli noktaya yoğunlaştıramaması nedeniyle yaptığı işte hata oranını artırır.

Yapılan bazı çalışmalarda kahvaltı yapmadan okula gelen çocukların saat 10:00’dan sonra dikkatlerini toplayamadıkları belirlenmiştir. Aynı şekilde işçi beslenmesini değerlendirdiğimizde de, fabrika ve benzeri iş yerlerinde kazaların en çok saat 11:00-12:00 arasında görüldüğü bildirilmiştir. Bu nedenle kahvaltı okulda ve iş yerinde başarı ve verimliliğin temel koşullarından biri sayılır. Kahvaltının besin içeriği yönünden dengeli-yeterli oluşu da yine verimliliği aynı oranda etkiler.

Günün kalan öğünü/öğünleri de aynı şekilde önemlidir. Yine yapılan bilimsel araştırmaların sonuçları öğle öğününde tatlının da bulunduğu ağır bir yemekten sonraki 2-3 saat süresince bireyi dinlenmeye yönelttiğini işaretlemektedir. Özellikle dikkat gerektiren problem çözme gibi işlemlerde hata yapma oranı artmaktadır. Birey genelde ağır yemekten sonra uykulu bir durum göstermektedir. Bu nedenle Yunanistan gibi ülkelerde öğle yemeği sonrası “fiesta” denilen dinlenme alışkanlığı bulunmaktadır.